CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç’un başkanlığında kurulan ve Aydın Milletvekilleri Süleyman Bülbül, Hüseyin Yıldız, Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, Muğla Milletvekili Mürsel Alban, İzmir Milletvekili Mahir Polat ve Parti Meclisi üyesi Gizem Özcan’dan oluşan komisyon yaklaşık üç ay boyunca çalıştı.
Çalışma sonucu ortay çıkan raporda, Aydın, Manisa, Muğla, Denizli ve İzmir illerinde yapılan saha incelemelerine, doğa hakları mücadelesi veren STK’lar ve JES şirketleriyle yapılan görüşmelere ve bilimsel raporlara yer verildi. JES’lerin yarattığı tahribat için yedi ana başlıkta çözüm önerileri sunulan 88 sayfalık raporda, temiz enerji olarak adlandırılan JES’lerin, Türkiye’de usulsüz ve denetimsiz çalıştırıldığı tespiti yer aldı.
Raporda “Türkiye’de santrallerin yapım ve işletme aşamalarında görülen örnekler ve son 10 yıllık süreçte aşırı ruhsatlandırma, reenjeksiyon yapılmaması gibi yapım ve işletme aşamalarındaki yanlış uygulamalara bağlı deneyimler üzerinden değerlendirilecek olursa, temiz enerji olarak lanse edilen JES’lerin çevreye zarar veren bir enerji türüne dönüştüğü gözlemlenmektedir” denildi.
200 KİLO ZEYTİN 20 KİLOYA DÜŞTÜ
Raporda, JES’lerin işletildiği bölgelerde yaşayan vatandaşların tarım ürünlerinin kalitesinin düştüğü, atıkların derelere bırakıldığı, çevrede pis kokuların oluştuğu yönündeki beyanları şöyle yer aldı:
- Önceki yıllarda 200 kg zeytin veren ağaçtan artık 20 kg zeytin alabiliyoruz. Zeytin, incir, üzüm gibi tarımsal ürünlerinin kalitesi düştü.
- Su kaynaklarında kirlenme ve azalma yaşanıyor. Dere yataklarına bırakılan atıklar nedeniyle tarımsal sulama yoluyla ürünler zarar görüyor.
- JES’lerden kaynaklı hava kirliliği nedeniyle özellikle solunum yollarıyla ilgili sağlık sorunları yaşanıyor. Kimyasalların sebep olduğu hastalıkların, kanser vakaları arttı.
- Sondaj kuyuları ev, okul gibi kamusal binaların çok yakınında bulunması nedeniyle risk taşıyor.
JANDARMA TUTANAKLARI RAPORDA
Raporda, JES’lerden çıkan atık suların dere yataklarına döküldüğü iddialarına da değinildi. Firma yetkililerinin iddiaları kabul etmedikleri belirtilen Raporda, “Alınan fotoğraf ve video kayıtlarının mevcudiyetini hatırlatmak gerekmektedir” denillerek, Manisa Alaşehir İlçe Jandarma Komutanlığının bir JES firmasının atık sularını Alhan Çayına bırakıldığına dair olay yeri tutanağına yer verildi.
JES’LER TARIM ARAZİLERİNE KURULUYOR
Raporda, JES’lerin kurulu bulunduğu alanların %61.65’i tarım arazisi olduğu belirtilirken, tarımsal üretimi olumsuz etkilendiği vurgulandı. Bununla birlikte, tarımsal üretim ile hayvancılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi yerine jeotermal kaynakların kullanımının teşvik edildiği belirtildi.
DEPREM ANINDA PATLAMA RİSKİ VAR
Özellikle deprem bölgelerinde kurulu olan JES’lerin, deprem anında patlama riskinin olduğu belirtilen raporda, “JES borularının yerleşim alanlarına, okul gibi kamusal binalara yakın mesafede olması, hatta bazı yerlerde yerleşim alanlarının direk içinde bulunması nedeniyle, bu borularda deprem anında meydana gelecek herhangi bir patlama sonrasında sıcak suyun ayrı bir tehlike yaratabileceği düşünülmektedir” denildi.
CHP’DEN 7 ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Raporun sonunda, “Yürütülen izleme ve raporlandırma faaliyetleri kapsamında, bir JES işletilirken kaçınılması gereken kusurlu hareketlerin neredeyse hiçbirinden kaçınılmadığı ve uyulması gereken usul ve esasların ise dikkate alınmadığı tespit edilmiştir. Bölgede herhangi bir plan dahilinde hareket edilmediğinden kirlilik yükü oldukça artmıştır. Tarım alanları başta olmak üzere hassas alanlar, halk sağlığı ve gıda güvenliği yaşanan kirlilikten olumsuz yönde etkilenmiştir. Ancak, gelinen noktada sadece projeden etkilenen kişiler değil yatırımcılar da farklı nedenlerle de olsa süreçten şikayetçi hale gelmiştir. Netice olarak, bir süreç ne kadar kötü yönetilebilirse o kadar kötü yönetilmiş durumdadır” denildi.
CHP’nin çözüm önerileri ise şöyle sıralandı:
-Enerji Politikaları Değiştirilmelidir.
-Bütüncül Havza Planları Oluşturulmalıdır
-Hassas Alanlarda Jeotermal Enerji Tesisleri Kurulmamalıdır
-İzin, İnşaat ve İşletme Aşamalarında Çevre Mevzuatı Daha Etkili Uygulanmalıdır
-Denetimler Artırılmalıdır
-Jeotermal Kaynakların Kullanımında Kısıtlamalar Getirilmelidir
-İzleme ve Raporlandırma Faaliyetleri Yürütülmelidir