Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın desteği çerçevesinde Garanti Mortgage’in, Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu ile birlikte geliştirdiği “Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi” İstanbul’da, İstanbul İnşaatçılar Derneği’nin öncülüğünde uygulanacak.
Riskli yapıların kentsel dönüşümü için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı desteğinde yeni bir proje başlatılıyor. Bu amaçla; Bakanlık, sektörün önde gelen sivil toplum kuruluşları ve Garanti Mortgage bir araya gelerek, kentsel dönüşümde banka odaklı organizasyon yapısı oluşturan bir projeye imza attı.
12 Mayıs 2015 Salı günü The Marmara Otel’inde gerçekleştirilen basın toplantısıyla, Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi’nin tanıtımı yapıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm ve Alt Yapı Genel Müdür Yardımcısı Hikmet Haspolatlı, İNDER Başkanı Nazmi Durbakayım, Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören ve Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay’ın katıldığı basın toplantısında, projeyle ilgili protokol imzalandı.
Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Hikmet Haspolatlı, proje ile inşaat şirketlerinin imar artışı veya kendilerine düşecek ilave kat olmadığı için yapımını üstlenmeyi tercih etmedikleri binaların kentsel dönüşümünde, maliklerin kendi binalarını yapmaları veya yaptırmaları için gereken finansman ve koordinasyonun, banka önderliğinde proje ortaklarıyla yürütüleceğini, müteahhitlerin de taahhüt ettikleri inşaat yapım bedeline karşılık gelen hakedişlerini bankadan alacağını vurguladı. Haspolatlı, ülkemizde 2012 yılından bu yana hayata geçirilen ve yaklaşık 6.7 milyon konutun yeniden yapılmasını kapsayan kentsel dönüşüm çalışmalarının, yeni projeyle daha da gelişeceğini söyleyerek sözlerini tamamladı.
ANAHTAR TESLİM KENTSEL DÖNÜŞÜM
Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay ise, Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu ile geliştirdikleri projenin uygulanabilmesine yönelik, yepyeni bir organizasyon süreci yapılandırdıklarını belirterek, sözlerine şöyle devam etti: “Mortgage Uzmanı Garanti olarak; hem ülkemizdeki riskli yapıların yenilenmesi, hem de vatandaşlarımızın güvenli, modern, insan odaklı yaşam alanlarına kavuşması açısından, kentsel dönüşümü çok önemsiyoruz. Bu doğrultuda, eski ve riskli yapıların kentsel dönüşümü için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın himayesinde ‘Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi’ni başlattık. Sektörün önde gelen sivil toplum kuruluşları Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu ve İNDER’le bir araya gelerek, kentsel dönüşümde banka odaklı bir organizasyon yapısı oluşturduk. Kentsel dönüşüm kapsamında yıkılarak yeniden yapımı planlanan binaların, inşaat maliyetinin karşılanabilmesi için; proje kapsamında oluşturulan 3 modele uygun finansman uygulamaları yarattık. Sistemin kısa süre içinde ilgi göreceğine, tüm tarafların menfaatini gözeten, güvenilir sonuçlara ulaşılmasına katkıda bulunacağına inanıyoruz.”
“Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi” ile binayı yeniden yapacak inşaat şirketi, inşaat yapım bedeline karşılık gelen hak edişleri bankadan alacak. Kentsel dönüşüm süreci içindeki aşamalar proje ortakları aracılığıyla çözümlenebilecek. Evlerini yenilemek isteyen hak sahipleri, başlatılan kentsel dönüşüm süreci sonunda yeni dairelerini anahtar teslim alabilecek. Proje sayesinde, inşaat firmaları ve hak sahipleri açısından daha güvenilir bir sistem oluşturulacak
GÜVENİLİR İNŞAAT ŞİRKETLERİ SAYESİNDE VATANDAŞIN MAĞDURİYETİNE SON VERİLECEK
Garanti Mortgage’ın, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın desteğiyle, Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu ile birlikte geliştirdiği proje, pilot uygulamanın yapılacağı İstanbul’da, İstanbul İnşaatçılar Derneği’nin (İNDER) öncülüğünde uygulanacak. Diğer şehirlerde ise yerel müteahhit ve inşaatçı dernekleriyle birlikte inşaat şirketleri belirlenecek. Böylece, eski binalarda ikamet eden hak sahipleri, finansman tarafında Garanti Mortgage’dan destek alma ve İNDER müteahhitleriyle evlerini yenileme imkanı bulacak.
Proje kapsamında üyelerini, kat karşılığı yerine para karşılığı inşaat yapma sürecine yönlendireceklerini belirten İNDER Başkanı Nazmi Durbakayım, pilot il İstanbul’un ilçelerinde güvenilir müteahhitlerden bir havuz oluşturacaklarını, daire sahipleri ile inşaat şirketleri arasında düzenleyici meslek kuruluşu görevini üstlenerek kentsel dönüşüme katkıda bulunacaklarını belirtti. Durbakayım, “1999 depreminden sonra inşaat sektöründe ortaya çıkan en önemli kavram güven oldu. Can güvenliği için depreme dayanıklı bina; mal güvenliği için ise taahhütlerini yerine getiren ve kat malikini mağdur etmeyen müteahhit tanımları ön plana çıktı. Son 16 yılda yaşadığımız deneyimler konut yapımının sadece ve sadece işi müteahhitlik olanlar tarafından gerçekleştirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Kendi yaptığı binaya çürük raporu alan veya emsal proje deneyimi olmayanların insanları tekrar mağdur etmesini istemiyoruz” dedi.
KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN ORGANİZASYON YAPISI DEĞİŞECEK
Var olan binalara kat ekleyecek olan imar artış olanağının şehirlerin yaklaşık yüzde 10 ile yüzde 20’si arasında olduğunu düşünülürse, binaların yeniden yapımı ile kentsel dönüşümün önemli kısmının “Anahtar Teslimi Kentsel Dönüşüm Projesi” ile gerçekleşmesi planlanıyor. Banka tarafından oluşturulacak finansman modelleri ve proje ortakları sayesinde yeniden yapım sürecinde inşaatçı ve daire sahibi açısından daha güvenilir bir sistem sağlanmış olacak.
Projenin geliştiricisi Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr.Gürsel Öngören, kurdukları bilgi ve iletişim ağıyla, daire sahipleri arasındaki uzlaşma sürecinde hukukçular ve arabulucular vasıtasıyla halka destek vereceklerini belirtti ve yeni sistemle ilgili olarak şunları söyledi: “Projeyle, eski bina yenilemede mevcut olan organizasyon yapısı değişecek. Banka önderliğinde proje ortaklarıyla yürütülecek. Proje ile, bankaya telefon edip süreci başlatan hak sahipleri, sürecin sonunda anahtar teslim olarak evlerini almalarını sağlayacak. Bir başka önemli konu ise hak sahipleri arasında ortak çıkarlara dayalı bir uzlaşmanın sağlanması. Halen, müteahhitlerin cazip bulmadığı binalarda bu uzlaşmayı yönlendirecek kimse yok. Bundan böyle müteahhit ve hak sahipleri, banka önderliğinde proje ortaklarıyla , ortak çıkarları doğrultusunda uzlaşmaya yönlendirilecek.”
PROJENİN HAYATA GEÇME NEDENİ VE FAYDALARI
Mevcut durumda kentsel dönüşüm ile yapıların yenilenmesi sırasında üç farklı model kullanılıyor.
Birinci model, ek yapılaşma, imar hakkı olan binalarda ilave katların inşaatı yapma karşılığı müteahhide verilerek yapılması. Bu modelde tüm organizasyon ve finansman inşaatçılar tarafından yapılıyor.
İkinci model; hiçbir ek kat, imar hakkının olmadığı binaların para karşılığı inşaatçılara yaptırılması. Burada ise finansmanı daire sahipleri üstleniyor.
Üçüncüsü ise karma bir model ki, bir binada ilave yapılacak bir kat hakkının inşaatı yeniden yapma maliyeti ve inşaatçı kârını karşılamadığı durumları kapsıyor. Bu gibi hallerde bina ve ilave katın yapım masraflarının bir kısmı malikler tarafından finanse ediliyor.
“Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi” ile ikinci ve üçüncü modelin geçerli olduğu, inşaatçıların maliyet ve kar endişesiyle yapımını üstlenmeyi tercih etmedikleri binalar için finansman ve koordinasyon desteği sağlanacak.
“Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi” ile yeni daireyi anahtar teslimi olarak sahibine ulaştıracak yepyeni bir organizasyon yapılmakta.
Bu projenin uygulanmasıyla, kat artışı olmayan ve müteahhitler tarafından cazip bulunmayan binalarda, yapıyı parayla yeniden yaptırma gücü olmayan daire sahiplerinin finansman yükü uzun vadeli kredilerle bankalarca karşılanacak, bankalar aracılığı ile yerli veya yabancı sermaye kentsel dönüşüme katılacak.
Banka koordinasyonu ile kentsel dönüşümle; daire sahipleri yeni bina yapım maliyetini bankadan alacakları uzun vadeli kredi ile karşılayacaklar, parası olan malikler ise parasını bankaya yatıracak. Banka da binayı yapma oranına göre her ay inşaat şirketine hakedişlerini ödeyecek.