Dolar ve Euro karşısında kelimenin tam anlamıyla eriyen Türk Lirası sadece birkaç ay öncesine kadar neredeyse yüzde 50 değer kaybetti.
Bu değer kaybını en çok hisseden ise şüphesiz asgari ücretle çalışan kesim. Peki bu değer kayıplalrından sonra yeni yıl için asgari ücrete ne kadar zam yapılacak yada başka bir ifadeyle, son yaşanan ekonomik sarsılmadan sonra asgari ücrete ne kadar zam yapılması gerekiyor?
Batmış halde olan Yunanistan’ın bile gerisinde olan asgari ücretli bu sorunun cevabını merak ediyor, çünkü TL’deki değer kaybından sonra Türkiye’deki asgari ücret neredeyse Avrupa’daki en düşük asgari ücret seviyesinde.
UZMANLAR NE DİYOR?
Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde endüstri ilişkileri, emek tarihi ve çalışma hukuku üzerine çalışmalar yürüten Doç. Dr. Aziz Çelik'e göre 2018 asgari ücreti TL'nin değer kaybından önce bile 4 kişilik bir ailenin açlık sınırının altındaydı.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) ve Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (DİSK) ayrı ayrı yaptığı hesaplamalara göre Ağustos 2018 itibarıyla dört kişilik bir ailenin aç kalmamak için 1800, yoksulluk yaşamamak içinse 6000 TL kazanması gerekiyor.
Türk-İş Danışmanı Bağdadioğlu: İşçi bütçesinde aylık 700 TL açık var
Çelik, 2018'de asgari ücrette yaşanan erimenin yüksek olduğunu söylüyor:
"Asgari ücretin alım gücü enflasyon karşısında ciddi oranda gerilemiştir. Asgari ücret 2018 yılında yüzde 14 oranında artırılmıştı. 2018 yıl sonu enflasyon yüzde 20-25 bandında beklenmektedir. Bu durum asgari ücretin en az 10 puan gerilemesi anlamına gelmektedir. Ayrıca 2018 yılı büyüme oranlarının da asgari ücrete yansıtılmamış olduğu düşünülecek olursa asgari ücretteki göreli kaybın çok daha yüksek olduğu görülecektir."
Türk-İş Danışmanı Enis Bağdadioğlu, asgari ücretli işçilerin bütçesinde ortalama aylık 700 lira açık oluştuğunu, faizdeki artışla birlikte borçlanma maliyetinin de arttığını, bunun "işçileri çifte kıskaç altına aldığını" söylüyor.
Aziz Çelik, bu nedenle asgari ücrete yıl sonunda enflasyondan düşük zam beklemediğini belirtiyor.
Hükümetin yıl sonu enflasyon hedefinin yüzde 20'den fazla olduğu ve eylül itibarıyla yıllık enflasyonun yüzde 25'e yaklaştığı göz önünde bulundurulduğunda, bu beklenti en az yüzde 20'lik bir asgari ücret zammına tekabül ediyor.
Bağdadioğlu ise "Talebimiz asgari ücretin bir an önce 2 bin liraya çıkarılması, komisyonun asgari ücret zammı pazarlığını 2 bin TL üzerinden yapması" diyor ve ekliyor:
"İşçilerin acil can suyuna ihtiyacı var."
Son 15 yılda asgari ücrete yalnızca iki kez yüzde 20'nin üzerinde zam yapıldığı da dikkate alınınca, çok sayıda şirketin konkordato ilan ettiği, iflas ettiği veya üretime ara verdiği bir dönemde şirketler böyle bir zammı ödeyecek gücü bulabilir mi?
Yerel seçimlerden önce asgari ücret zammının belirlenecek olması bu yıl için işçinin elini güçlendirecek gibi görünüyor.