Gazeteci Mehmet Ali Cintosun'un Özel Haberi-Türkiye’de her gün yeni zam haberleriyle karşılaşmaya başladık. Bir insanın yaşamını idame ettirecek hemen hemen her ürüne ve ihtiyaca fahiş zamlar geldi. Kış aylarının yaklaşmasıyla ısınmanın yollarını arayan vatandaşa yeni bir şok, odun ve kömüre gelen fahiş zamlar oldu. Dijital Gaste olarak bu artışların sebebini araştırdık.
Elektrik, benzin ve doğalgaza gelen zamlarla birlikte vatandaşlar, geleneksel yöntemlere (soba) yönelmişti. Fakat oduncu ve kömürcülere giden vatandaşlar, karşılaştıkları fiyatlar karşısında hayal kırıklığına uğradı. Geçen yıl Ekim ayında ton bazında 1200 liraya alınan en ucuz ithal kömürün fiyatı bu yıl 2600 lira, 1000 liraya satılan yerli kömürün fiyatı 1400 lira, 600 liraya alınan odunun fiyatı ise 1000 liraya çıktı.
110 DOLAR’DAN, 255 DOLAR’A ÇIKTI
Cep yakan fiyatlar karşısında müşterilerinin alım güçlerinin de zayıfladığını belirten Egem Kömür İşletmesi Sahibi Murat Altunkaya, “Artışın sebebini Çin’deki enerji ihtiyacı olarak biliyoruz. Rusya’dan büyük ölçüde kömür ocaklarını bağlayan Çin, fiyatların artmasına neden oldu. Bu nedenle arz ve talep dengesini altüst etti. Geçen yıl 110 dolara aldığımız kömürün tonunu şimdi 255 dolara alıyoruz. Bunun üzerine 15 dolar nakliye ve hammaliye maliyeti var. 280 dolara da halkımıza satış yapıyoruz. Vatandaşımızın alım gücü maalesef zayıfladı. Bizim alım fiyatımızın Aralık ayında 300 dolara çıkması bekleniyor.” ifadelerini kullandı.
Yerli kömüre de yüzde 40’lık bir zam yapıldığını söyleyen Altunkaya, “1000 liraya satıyorduk, şimdi 1400 lira oldu” dedi.
KESİM SAHASI AZALDI, FİYATLAR ARTTI
Odun fiyatlarındaki artışlarla ilgili olarak Aydın’da orman köyü olarak bilinen Kuşçular Mahallesi’nin muhtarı Ramazan Kömürcüoğlu ile konuştuk. Kömürcüoğlu, orman köylüleri olarak Orman Müdürlüğü’nün belirlediği alanlarda kesim yaptıklarını söyledi. Geçtiğimiz yıla oranla orman kesimi alanının azaldığını ifade eden Kömürcüoğlu, “Fiyatlarda yüzde 40 ila 50 arasında bir artış söz konusu. Bu da kesim alanlarının azaldığından dolayı meydana geldi. 500 liraya sattığımız odunun tonu 1000 lira oldu. Orman köylüleri olarak kesim sahalarının belirlenmesini talep ediyoruz” diye konuştu.
HÜKÜMETİN ÖNGÖRÜSÜZLÜĞÜ
İYİ Parti Milletvekili Aydın Adnan Sezgin ise fiyat artışını hükümetin öngörüsüzlüğü olarak değerlendirdi. Aydın, “İktidar burada da sınıfta kaldı, bu yaşanan uluslararası gelişmeleri ön göremedi. Pandemi dolayısıyla yaşanan genel bir talep artışı, kömüre de yansıdı. Çin’deki elektrik aksamalarından ziyade bunun müsebbibi iktidardır. Hükümetin öngörüsüzlüğü ve Türk lirasının değer kaybı vatandaşın alım gücünü etkiledi.” şeklinde konuştu.
İTHAL KÖMÜR ARTIŞINA ÇİN ETKİSİ
Kömürün gelen yüzde 140’lık zammın temel nedeni olarak Çin’deki kömür arzındaki yetersizlik temel etken olarak görülüyor. 1 milyar 402 milyonluk nüfusuyla dünyanın en büyük enerji tüketicisi konumunda bulunan Çin elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 61’ini kömürden sağlıyor. Ülkede yaşanan arz talep dengesizliğinden kaynaklanan enerji krizi nedeniyle sert tasarruf tedbirleri alan Çin hükümeti, nüfus yoğunluğu yüksek şehirlerde planlanmış elektrik kesintileri uygulamaya başladı. Kömür ihtiyacını sağlamak için dünyanın önemli kömür ocaklarıyla anlaşma yapan Çin, uluslararası bir enerji krizine yol açarak, arz ve talep dengesini altüst etti.