Uzun süredir beklenen emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yasa teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü.
Teklifle 2.2 milyon kişinin 2023 yılında emekli olabileceği açıklanırken, söz konusu düzenlemenin SGK’ya maliyeti 144.7 milyar TL olarak hesaplandı. Kamu personeli üzerinden de 49.7 milyar liralık bir maliyet hesaplanıyor.
SGK Başkan Vekili Kürşad Arat, maaş bağlanma sürelerinin uzayabileceği yönündeki uyarılara, “Daha sonraki bir tarihte bağlansa bile maaşlar 1 Mart’tan itibaren hesaplanacak” yanıtını verdi.
EYT’Lİ SSK’LILARIN YÜZDE 87’Sİ ÇALIŞIYOR
Teklif Komisyon’da çalışılmaya başlamadan önce Plan ve Bütçe Komisyonu’na SGK tarafından detaylı bir etki analiz raporu sunuldu.
SGK Başkan Vekili Kürşad Arat tarafından “Üst yönetici olarak yetkim dahilinde, bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim” notuyla sunulan rapora göre, bu yıl emekli olabilecek 2.2 milyon kişinin 1.7 milyonu 4A’lı (SSK’lı), 89 bini Bağkurlu, 496 bini ise 4/C’li (Emekli Sandığı).Gelecek yıllarda şartları tamamlayanlarla birlikte toplam rakam 4.8 milyon kişiye ulaşacak. Düzenlemenin bütçeye bu yılki maliyeti 194.4 milyar TL olacak. EYT kapsamındaki SSK’lıların yüzde 87’si halen çalışıyor. Verilecek teşviklerle bu kişilerin çalışmaya devam etmesi öngörülüyor. Bu kişilerin hiçbiri çalışmazsa ve yerlerine de yenileri alınmazsa ilave olarak SGK, 45.5 milyar liralık bir kayıp yaşayacak. Ancak böyle bir durumun olma ihtimalinin bulunmadığı da yine raporda yer aldı.
ORTALAMA YAŞ 48.5
Yaş şartının kaldırılmasıyla birlikte emekli olabilecek 2.2 milyon sigortalının ortalama yaşı 48.5 ve ortalama emekliliğe kalan süreleri 6.3 yıl. Mevcut durumda yıl içinde emekli olanların ortalama yaşı kadınlarda 54.1, erkeklerde ise 54.3.
ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEKLER
Komisyona sunum yapan SGK Başkan Vekili Kürşat Arad'da, genel olarak SSK’lı olanların düzenleme sonrası emekli maaşını alarak çalışmaya devam etmelerini beklediklerini söyledi.
Aylık bağlanma oranlarında da EYT’lilerde farklı bir durum olmadığını kaydeden Arat, CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın “Bu kadar çok kişinin maaşı aynı anda bağlanabilecek mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:
“Normalde emekli sayısımızın çok üstünde bir taleple karşılaşacağız. Bunun bir örneğini borçlanmada yaşadık. Yaklaşık olarak 3 gün içinde 1 milyon 100 bin kişinin taleplerini alıp, sisteme dahil ettik. İnanılmaz bir talep karşımıza geldi. Taleplerin alınması, başka birimlerden insanların kaydırılması, gün içinde taleplerin alınıp gece girilmesi gibi önlemlerle o süreci atlattık. Kanun yürürlüğe girdikten sonra mart ayı itibarıyla maaşı hak etmiş olacaklar. Daha sonraki bir tarihte bağlansa bile EYT’linin maaşı 1 Mart’tan hesaplanacak. Hak kaybı olmayacak.”
EYT MALİYET TABLOSU 2023 YILI
SGK’ya maliyet: (Emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4B prim kaybı) 144.7 milyar TL
Kamu personeli bütçe maliyeti: 49.7 milyar TL
Toplam merkezi bütçe maliyeti: (SGK artı kamu personeli) 194.4 milyar TL
2 YIL 7 AY DAHA BEKLEYECEKLER
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba ise düzenlemenin 5 bin gün yerine 5 bin 975 güne kadar artan prim gün sayısıyla gelmesini eleştirdi. Bu nedenle birçok kişinin 2 yıl 7 ay daha çalışmak zorunda kaldığını söyleyen Ağbaba, “Birçok kişi borçlandı, kimi arabasını sattı. Bu haliyle prim gün sayısı düzenlemesi kabul edilemez” dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu ise teklifle yeni kademeli yaş şartı getirildiği iddiasının “yalan, bühtan” olduğunu iddia etti.
BİR GÜN SONRA GİREN 60 YAŞINDA EMEKLİ OLABİLECEK
8 Eylül 1999’dan sonra işe girenlerin emeklilik koşulları da tartışma konusu oldu. HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın “8 Eylül 1999’da işe giren 43 yaşında emekli olabilecek. 9 Eylül 1999’da işe giren ne zaman emekli olabilecek?” sorusuna AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş “60 yaşında olabilecek. Hepsini 43 yaşında emekli mi yapalım diyorsunuz?” yanıtını verdi.
5975 GÜN ŞARTI 1999’DA YOKTU
EYT Federasyonu Başkanı Gönül Boran Özüpak, “Emeklilikte yaşa takılanlardık. Emeklilikte prime takılanlar olduk. 1999 öncesi 5975’e kadar çıkan bir prim günü yoktu. Bu, 2002’de yürürlüğe girdi” diye konuştu.
SALI GÜNÜ MECLİS GENEL KURULU’NA GELİYOR
Milyonların beklediği EYT düzenlemesinin ne zaman yasalaşacağına ilişkin takvim ortaya çıktı.
AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, dün Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan EYT düzenlemesini gündemin önüne alarak haftaya salı günü Genel Kurul’da görüşmeyi planladıklarını söyledi.