Yunanlılar bu taşa, “buz gibi soğuk” anlamına gelen “krustallos” adını vermişlerdir. Kuvars için kaya kristali terimi de alternatif olarak kullanılmaktadır. Sert ve dayanıklı yapıya sahip olduklarından dolayı iklim ve çevre koşullarından kolay etkilenmezler.
Kuvars Nedir?
Silisyum ve oksijenden oluşan kuvars taşı, dünyada en çok bulunan minerallerden biridir. Eski dönemlerde sihir yapmak için kullanılan taşın günümüzdeki kullanımı ise daha çok tedavi amaçlıdır. Çok sayıda çeşide sahiptir. Sitrin, ametist, krizopraz bu çeşitlerden bazılarıdır. Kristal yapıda olan kuvars taşları kolay kırılabilen bir yapıya sahiptir. Geneli beyaz renktedir. Ancak sarı, pembe, mavi ya da kahverengi renkleri de bulunmaktadır. İçine karışan maddeler doğrultusunda bu renklere dönüşmektedir. Kullanım alanları da taşlara göre farklılık göstermektedir. Bu taşlar: Necef kristal (dağ kristali), pembe kuvars, yeşil kuvars, sütlü kuvars, dumanlı kuvars, ametist ve sitrin olarak adlandırılmaktadır.
Kuvars Nerelerde Kullanılır?
Kuvars taşı tüm iklim koşullarında oluşum gösterebilir; bu sebeple de dünyanın birçok ülkesinde oluşumuna rastlanır. Yaygın olarak Brezilya ve Madagaskar’da bulunur. Afrika ülkelerinde de kuvars yatakları yer almaktadır. Frekans iletimi oldukça güçlü olduğundan dolayı televizyon ve radyo sinyallerinin iletilmesinde kullanılır. GPS cihazları da bir diğer kullanım alanlarından biridir. Dayanıklı ve bol olması sebebiyle lenslerde de tercih edilmektedir. Ayrıca mikroskoplarda, lazerlerde ve teleskoplarda kullanılır. Cam yapımı ise kuvars taşlarının birincil kullanım alanlarındandır. Hindistan’daki kuvars tüketiminin yarısı cam endüstrisindedir.
Kuvars Türkiye'de Nereden Çıkarılır?
Brezilya, kuvars taşının anavatanıdır. Ancak ülkemizde de kuvars taşı yoğun olarak bulunmaktadır. Ülkemizde Antalya, Zonguldak, Kastamonu, Aydın ve Balıkesir illerinden kuvars taşı çıkarılmaktadır.
Kuvars Madeni Kullanım Alanları
Kuvars taşının kullanım alanları da en az kendisi kadar merak edilmektedir. Kuvars taşı yüksek bir erime noktasına sahip olduğundan dolayı yüksek sıcaklıklara dayanabilir. Ayrıca diğer kimyasal ya da maddelerle herhangi bir reaksiyona girmez. Görsel olaraksa oldukça ilgi uyandırıcıdır. Kuvars madeninin kullanım alanları ise şunlardır:
- Takı ve mücevher yapımı
- Cam yapımı
- Petrol endüstrisi
- Refrakter endüstrisi
- Mutfak tezgâhı
- Elektronik
- Kesici aletlerin keskinleştirilmesi
- Dolgu malzemesi olarak
- Boya sanayi
- Yer döşemeleri
- Seramik endüstrisi
- Sentetik kristaller
Kuvars Nerede Kullanılır?
Kuvars taşı kullanım alanı olarak çok fazla alternatifi sahiptir. Birçok maddeden daha serttir. Bu sebeple de zımparalama ve kesme için oldukça idealdir. Isıya ve kimyasallara dayanıklı yapıları sebebiyle dökümhane kumu olarak kullanılırlar. Refrakter tuğlalar, ısı direncinin yüksek olması nedeniyle genelde kuvars kumundan yapılır. Kuvars kumu ayriyeten metalleri eritmek için kullanılır. Günümüzde saatler, radyolar, televizyonlar, bilgisayarlar, cep telefonları, GPS donanımları yapmak için kuvars taşından faydalanılmaktadır.
Kuvars Madeni Ne İşe Yarar?
Kuvars taşı endüstriyel kullanım alanlarının yanı sıra sağlık alanında da tercih edilmektedir. Taş; kronik halsizlikten diyabete, fibromiyaljiden kemik erimelerine kadar geniş bir alanda etkinlik göstermektedir. Kimi tedavi amaçlı kuvars taşından yararlanırken kimi de aksesuar amaçlı bu taşı takmaktadır. Ayrıca kuvars taşı kimya endüstrisinde, elektrik ve elektronik sanayilerinde de kullanılmaktadır.
Türker Üner