Tiryakilere kötü haber! Sigaraya dev zam yolda

Sigara ve alkolde ÖTV tutarı yasa gereği her altı ayda bir Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) kadar artırılıyor. Temmuzdan bu yana yüzde 14 artan ÜFE'nin yılın son altı ayını en az yüzde 16 artışla tamamlaması bekleniyor. KDV oranının yüzde 2 artırılarak yüzde 20 yapılmasının ardından 5 lira zamlanan sigaralar yılbaşından itibaren gelecek otomatik artışla birlikte en az 52 liraya satılmak zorunda.

3 AYRI VERGİ BULUNUYOR

Habertürk'ten Rahim AK'ın aktardığına göre, sigaradan 3 ayrı vergi var. Öncelikle dal başına şu anda 1,1114 lira (Paket başına 22,22 lira) olan asgari maktu vergi var. Bir de paket başına 1,1043 lira alınan maktu vergi var. Ayrıca yüzde 63'lik de nispi vergi tutarı bulunuyor.

Temmuz ayından bu yana 6 aylık ÜFE'nin aralık ayında en az yüzde 16'yı bulması bekleniyor. Böylece paket başına asgari maktu 25,78 liraya maktu vergi ise 1,28 liraya yükselecek. Yani bir paket sigaradan alınan ÖTV en az 27 lira 6 kuruş olacak. Ancak sigaranın vergisinde bir şart daha var bu rakamın satış fiyatının yüzde 63'ünden daha az olmaması gerekiyor. Böylece sigaradan alınacak ÖTV 42,96 lira olacak. Bir de yüzde 20'ye yükselen KDV'yi dikkate almalıyız. Bu durumda ise 1 paket sigaranın en az 51,5 liraya satılması gerekiyor. Piyasada şu anda en ucuz sigara 45 liraya satılıyor. Tabi sigara maliyetlerini bu hesaba eklediğimizde fiyatın 60-65 lirayı aşması normal gibi duruyor. Bu artış ise özellikle düşük gelir grubunu kaçak alkol ve sigara tüketmeye itiyor.

70 MİLYAR LİRALIK VERGİ KAYBI

Geçtiğimiz haziran ayında tütün şirketleri ortak bir açıklama yaparak Türkiye’deki sigara pazarının yüzde 28’inin kaçak olduğunu açıklamıştı. Bu kaçak oranına göre devletin vergi kaybının ise 70 milyar liraya ulaştığı tahmin ediliyor.

Yine sigara üreticilerine göre, sigara fiyatlarındaki vergi ve maliyet kaynaklı yaşanan artışların bu kayıp kaçağı artırıcı bir etkiye sahip. Sigaradaki vergi yükü yüzde 82.5 seviyesinde. Vergideki tüm değişiklikler, hem kayıp-kaçağa hem de tüketiciye doğrudan yansıyan bir etkiye sahip. İşin bir de enflasyon tarafı var. Tütün ürünlerinin enflasyona etkisinin yüzde 3.5 seviyesinde olduğu hesaplanıyor.

GELİR DÜZEYİ DÜŞÜK KESİMİ ÇOK ETKİLİYOR

Sigarada vergi oranının yüzde 82.5 olmasının yanı sıra vergi sistemi nedeniyle üreticiler 1 liralık bir maliyet artışını 7.5 liralık fiyat artışı ile telafi etmek zorunda. Diğer önemli sorun ise yukarıda bahsettiğimiz ÖTV artışları ile vergi rakamının sürekli artması.

Sahte ve kaçak tütüne yönelenler genelde orta ve alt segment kullanıcılar. Dolayısıyla fiyat maktu ve asgari maktu ile arttığı zaman bu kesim etkileniyor. Yani maktu ve asgari maktudaki artışın düşük fiyatlı ürünler üzerindeki etkisi, pahalı sigaralara göre daha fazla. Fiyat artışları ile nispeten fiyatı ucuz sigaralar çok fazla pahalı olacağı için, bu artış aslında alım gücü düşük kesimin cebine dokunuyor. Vergi artışları nedeniyle artırılmak zorunda olan sigara fiyatlarının enflasyona etkisi de ayrı sorun.